Obra do mes. Maio 2023. MIssale zamorense, 1539-1543

Missale Zamorense. (Zamora, Pedro Tovans, entre 1539 e 1543)

Fol. -- 335 f. -- b-z⁶, A-Z⁶, Aa-Ll⁶
Odriozola, 91​

SANTIAGO. Franciscanos. 34-3-25 R.17700

      A día de hoxe non temos coñecemento doutro exemplar do Misal zamorano que o que se conserva na Biblioteca Histórica da Provincia Franciscana de Santiago, tal e como menciona Antonio Odriozola no seu Catálogo de libros litúrxicos, españois e portugueses, impreso no Séculos XV e XVI.

    Contextualizamos a cuestión coa división entre a Igrexa luterana e a católica no século XVI e o suceso do Concilio de Trento, como acontecementos que afectaron directamente á industria do libro cun forte control e censura respecto dos contidos da difusión de doutrinas consideradas heréticas ou difamatorias. Todo isto afectaría tamén a libros litúrxicos como os misais, dado que o concilio promulga novas modificacións con novos libros de oracións que deberían adoptar a versión romana, agás as liturxias de maior tradición como o rito mozárabe. O misal zamorano é un libro litúrxico pretridentino, pero non por iso exento de revisión e corrección, xa que ata a renovación de Trento, todas as dioceses e provincias eclesiásticas tiñan pleno dereito a reformar a súa liturxia sempre que non introduzan modificacións no corpo do misal nin no canon da misa.

    En canto á imprenta de Zamora, despois do período incunable de Antón de Centenera, non contou con impresores residentes dende a primeira metade do século XVI ata a segunda metade do XVIII, pero entre 1537 e 1543 as figuras dos impresores itinerantes. como Pedro Tovans, Agustín de Paz e Juan Picardo. A causa disto débese ao afastamento da Audiencia establecida en Madrid e Valladolid, polas poucas vías de comunicación que dificultaban o comercio, o declive demográfico e a ausencia de institucións poderosas que reclamasen a impresión de libros. Así se imprimiu o misal durante a estadía temporal de Pedro Tovans en Zamora mentres era bispo Pedro Manuel de Castilla, impresor de orixe francesa cuxas publicacións se atopaban en Medina del Campo, Zamora e Salamanca, entre 1539-1543.

    Trátase dun exemplar único, e hai que telo en conta á hora de estudar os libros litúrxicos e a imprenta, esta última se observamos o detalle dos múltiples acentos impresos en vermello ao longo do texto, entre outros detalles propios do impresor.

    Está incompleto e carece de portada, así como a perda das primeiras páxinas dos preliminares e das últimas do exemplar. Texto de dúas columnas, nalgunhas partes con pentagramas de cinco liñas en vermello e notación cadrada que comeza no fol. 80 v. Presenta gravados así como outros mutilados.